Πότε θα παραιτηθεί ο Βαρουφάκης;

Ένας υπουργός παραιτείται τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις. Πρώτον, αν το έργο του αμφισβητηθεί ανοιχτά από συναδέλφους του. Όχι βουλευτές, αλλά υπουργούς. Και, δεύτερον, αν του το ζητήσει ο πρωθυπουργός για οποιονδήποτε λόγο.

Στην περίπτωση Βαρουφάκη το δεύτερο ενδεχόμενο αποκλείεται ή δεν φαίνεται ορατό στο άμεσο μέλλον. Ο πρωθυπουργός επέλεξε τον σημερινό υπουργό Οικονομικών και δεν φαίνεται ότι έχει κάποιο λόγο να τον αντικαταστήσει.

Το πρώτο ενδεχόμενο, όμως, δεν είναι καθόλου απίθανο. Ο κ. Βαρουφάκης κατέληξε σε συμφωνία με τους ευρωπαίους εταίρους και δανειστές και τους έστειλε τη λίστα με τις μεταρρυθμίσεις που σκοπεύει να κάνει η κυβέρνηση. Και τα δύο αμφισβητήθηκαν έντονα στην πρώτη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία ότι η αμφισβήτηση προήλθε από απλούς βουλευτές. Οι βουλευτές έχουν το δικαίωμα να αντιδρούν, ακόμη και να καταψηφίζουν, νομοσχέδια. Και δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι -ακόμη κι αν βρεθούν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ να καταψηφίσουν τη συμφωνία, όταν έρθει στη Βουλή- η συμφωνία αυτή θα περάσει με ψήφους βουλευτών από κόμματα της αντιπολίτευσης.

Όμως, η αμφισβήτηση και η αρνητική ψήφος από υπουργούς και άλλα πρόσωπα με υψηλό θεσμικό αξίωμα (π.χ πρόεδρος Βουλής) αποκτά άλλες διαστάσεις. Είναι πρωτοφανές αυτό που συνέβη στην προχτεσινή συνεδρίαση: η πρόεδρος της Βουλής και ορισμένοι υπουργοί (ο αριθμός τους κυμαίνεται μεταξύ δύο και έξι κι αυτό γιατί η συνεδρίαση έγινε κεκλεισμένων των θυρών και οι πληροφορίες είναι αντικρουόμενες) ψήψισαν «όχι» ή «λευκό».

Δεν έχει ξανασυμβεί πρόεδρος της Βουλής, που προέρχεται από το κυβερνών κόμμα της πλειοψηφίας, να απορρίπτει μια τόσο καίρια επιλογή της κυβέρνησης. Δεν έχει ξανασυμβεί υπουργοί να απορρίπτουν μια συμφωνία που έκανε ο συνάδελφός τους επί των Οικονομικών, δηλαδή ο πρωθυπουργός. Διότι, βεβαίως ο κ. Βαρουφάκης δεν υπέγραψε στις Βρυξέλλες εν αγνοία του κ. Τσίπρα.

Είναι κλασικός κανόνας της διακυβέρνησης ότι, από τη στιγμή που μια απόφαση έχει ληφθεί, πρέπει να στηρίζεται από όλα τα μέλη της κάθε κυβέρνησης. Είναι αδιανόητο υπουργός να καταψηφίζει απόφαση της κυβέρνησης στην οποία μετέχει. Το ίδιο, κατά μείζονα λόγο, ισχύει και για την πρόεδρο της Βουλής. Αν υπάρχουν διαφωνίες, λύνονται με έναν απλό τρόπο, τηνπαραίτηση. Όποιος υπουργός διαφωνεί παραιτείται και μένει απλός βουλευτής, οπότε μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Κι αν κάποιοι δεν το καταλαβαίνουν αυτό, πρέπει ο πρωθυπουργός να τους το καταστήσει σαφές. Κι αν συνεχίσουν στο ίδιο μοτίβο, να τους αποπέμψει ο ίδιος.

Διαφορετικά, κάποιος άλλος, που δεν διαφωνεί, θα υποχρεωθεί να παραιτηθεί. Κι αυτός δεν είναι άλλος από τον κ. Βαρουφάκη. Αν ο νυν υπουργός Οικονομικών δει μια βασική επιλογή του να αποδοκιμάζεται από συναδέλφους του υπουργούς και ο πρωθυπουργός να σφυρίζει, δήθεν αδιάφορα, για να μην διαταράξει τις εσωκομματικές ισορροπίες, δεν θα έχει άλλη επιλογή. Διότι δεν θα μπορεί να σταθεί πουθενά. Ούτε στο εσωτερικό ούτε στο εσωτερικό.

Κι επειδή αυτό βλάπτει τη χώρα, ανεξαρτήτως συμπαθειών ή αντιπαθειών προς το πρόσωπο και τις επιλογές του κ. Βαρουφάκη, ο πρωθυπουργός πρέπει να λύσει πάραυτα το πρόβλημα. Διαφορετικά, αν επιλέξει την αδράνεια, η κυβέρνησή του θα παρουσιάσει σύντομα διαλυτικά φαινόμενα.