Ο Γάλλος που λύτρωσε την Πάτρα

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Πάτρα και υπολογίζω ότι έχω διασχίσει χιλιάδες φορές την οδό Μαιζώνος, κεντρικό εμπορικό δρόμο της πόλης, ήδη από τότε οι γονείς μου με έσερναν χαριτωμένα μαζί τους σε βρεφικό καρότσι εξόρμησης.

Από τότε μέχρι σήμερα, αυτή η οδός υπήρξε το μοναδικό ερέθισμα που είχα ποτέ για να μάθω περισσότερα για τον Γάλλο στρατάρχη Νικόλαο-Ιωσήφ Μαιζών, τον άνθρωπο που απελευθέρωσε την πόλη μου από τον Ιμπραήμ, το μακρινό 1828.

Η εκπαίδευση μου δεν υπήρξε εχθρική προς τη μελέτη της Ιστορίας. Δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, ιδιαίτερα μαθήματα στο σπίτι, ξένες γλώσσες μεταξύ των οποίων και η μητρική του στρατάρχη, θεωρητική κατεύθυνση στο Λύκειο, Νομική Σχολή Αθηνών. Θα έπρεπε κάπου να έχω διαβάσει δυο παραπάνω λόγια γι' αυτόν. Τίποτα. Σαν να αρκεί να παρκάρει κανείς παράνομα στη Μαιζώνος για να τιμηθεί η μνήμη του.

Γεννημένος το 1771 στο Επιναί, ο βετεράνος των Ναπολεόντειων πολέμων Μαιζών, αναλαμβάνει την ηγεσία γαλλικού εκστρατευτικού σώματος περίπου 15.000 ανδρών και φτάνει στον Μοριά για να διώξει οριστικά τον Ιμπραήμ, ο οποίος μετά την πανωλεθρία στο Ναυαρίνο είναι πια αδύναμος. Δεν κουβαλάει μαζί του μόνο στρατιώτες αλλά και επιστήμονες (τεχνοκράτες, αν προτιμάτε έναν πιο σέξι όρο), οι οποίο χαρτογραφούν την περιοχή, καταγράφουν αρχαία μνημεία και προσφέρουν κάθε λογής τεχνογνωσία στους ντόπιους.

Σύμφωνα με το βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών Ιστορικό Λεξικό των Πατρών, του Κώστα Τριανταφύλλου, όταν στις 3 Οκτωβρίου του 1828 ο γαλλικός στόλος προσέδεσε στο λιμάνι της Πάτρας «το θέμα της ερήμου και της κατεστραμμένης υπαίθρου περιγράφεται υπό των Γάλλων στρατιωτικών ως συγκινητικόν». Μετά από πολύ περιορισμένη αντίσταση, οι Γάλλοι απελευθερώνουν τα φρούρια της Μεθώνης, του Ναυαρίνου, της Κορώνης, της Πάτρας και του Ρίου.

Η πολύμηνη παρουσία τους στην περιοχή είναι κάτι παραπάνω από πληθωρική. Ο συνταγματάρχης Μαξίμ Ρεμπώ εκδίδει τη γαλλόφωνη εφημερίδα «Le Courrier d'Orient» στην Πάτρα, οι χοροί των Γάλλων στρατιωτών θεωρούνται σήμερα από πολλούς ως οι άτυπες ιδρυτικές πράξεις του πατρινού καρναβαλιού, ενώ δεν λείπουν και τα ευτράπελα όπως οι φωτιές σε καλύβες Ελλήνων από αποτσίγαρα που πετούσαν σκόπιμα Γάλλοι στρατιώτες, όταν οι Ελληνίδες της εποχής έμοιαζαν απρόθυμες να ικανοποιήσουν τις ερωτικές τους επιθυμίες. Δεν παρέλειψαν μέχρι και να κλέψουν κάποια αρχαία κειμήλια, που σήμερα εκτίθενται στο Μουσείο του Λούβρου.

Ο στρατηγός Μαιζών υπήρξε κι αυτός θύμα του μεγάλου συμβιβασμού ο οποίος γέννησε τη σύγχρονη νεοελληνική αφήγηση της Ιστορίας. Οι ραγιάδες πολέμησαν τους αγάδες, γιατί «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά 40 χρόνια σκλαβιά και φυλακή», τους κέρδισαν και τέλος. Ο ρόλος των ξένων δυνάμεων υποβαθμίζεται ή και απαξιώνεται, η καταστροφή του τουρκικού στόλου στο Ναυαρίνο από τους συμμάχους περιγράφεται ως κάτι φοβερά λιγότερο σημαντικό από λ.χ. τη μάχη στο Μανιάκι. Φυσικά, οι Έλληνες παρουσιάζονται πάντοτε ως θύματα σφαγής και ποτέ ως θύτες, άγιοι φτωχοδιάβολοι που μάχονται ανιδιοτελώς υπέρ βωμών και εστιών.

Στα σχολικά βιβλία θα διαβάσετε πολλές λεπτομέρειες για τις μάχες της Επανάστασης και μόνο μικρές αναφορές στον εμφύλιο που ξέσπασε για τη νομή της εξουσίας μεταξύ των αγωνιστών, τόσο μικρές που ίσως και να μην συνειδητοποιήσετε καν ότι κάπως έτσι βρέθηκαν στη φυλακή ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος μέχρι και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός.

Έλληνες πολέμησαν τους Τούρκους, Έλληνες φυλάκισαν κάποιους από τους Έλληνες που πολέμησαν τους Τούρκους, Τούρκοι και Αιγύπτιοι εκμεταλλεύτηκαν το εμφυλιακό χάος και άρχισαν να καταλαμβάνουν ξανά τις εξεγερμένες περιοχές και κάπου εκεί παρεμβαίνουν οι διάφοροι... Μαιζών και σώζουν την παρτίδα υπέρ μας.

Ο Μαιζών έσωσε την πόλη μου, αλλά η μνήμη του δεν σώθηκε. Δεν μου μίλησαν γι' αυτόν στο σχολείο, το οποίο βρισκόταν στο κέντρο της πόλης, στην οδό Σατωβριάνδου, η οποία είναι παράλληλη της οδού Πουκεβίλ. Όχι μακριά από την όδο Φαβιέρου, λίγο πιο μακριά από την πλατεία Νόρμαν.

Ονομαστοί δρόμοι μνήμης με ακούσια κι εκούσια αμνήμονες πεζούς. Δεν μας μίλησαν γι’ αυτούς που μας αγάπησαν. Γιατί;

* Ο Μάκης Μυλωνάς γεννήθηκε το μαύρο '89 στην Πάτρα κι από το 2008 διατηρεί το blog parapolitiki.com. ένα άρθρο των πρωταγωνιστών