Αντώνης Παπαγιαννίδης 

21η Σεπτεμβρίου: Τι θα πει «Ημέρα του Αλτσχάιμερ»;

Είναι η 21η Σεπτεμβρίου «Ημέρα του Alzheimer». Αυτές οι -ορισμένες από τον ΟΗΕ ή την Ε.Ε.- «Ημέρες του [της] ..........» έχουν εντελώς αμφίβολη χρησιμότητα. Μάλιστα φορές-φορές καταλήγουν να λειτουργούν γραφικά, σχεδόν μειωτικά για τα (όχι σπάνια) σημαντικά μέτωπα προβληματισμού και ευαισθητοποίησης που πάνε να αναδείξουν.

Έτυχε αυτές τις μέρες να βρεθούμε στη Θεσσαλονίκη, παρακολουθώντας τις εργασίες της Διημερίδας «Ηθικά Διδάγματα και Νέες Τεχνολογίες για την Άνοια». Σ' αυτήν, με τον συντονισμό της καθηγήτριας Μάγδας Τσολάκη και την συνεργασία/στήριξη του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων του Αριστοτέλειου, του Πανελλήνιου Ινστιτούτου Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων, της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer, των Ερευνητικών Προγραμμάτων ASPAD και Εν-ΝΟΗΣΗΣ αλλά και των Υποτροφιών Αγγελοπούλου CGIU (υπότροφος η Βαϊτσα Γιαννούλη), δόθηκε η ευκαιρία σ' ένα κοινό που περιλάμβανε από ερευνητές, γιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς, νομικούς -αλλά και πολλούς άμεσα ενδιαφερόμενους για τους οποίους το πρόβλημα της άνοιας είναι άμεσο βίωμα- να δουν τι δρόμος ανοίγεται μπροστά. Από τις τεχνολογικές καινοτομίες που επιστρατεύουν έξυπνους αισθητήρες ή τρισδιάστατες αναπαραστάσεις (μέχρι επισκέψεις εικονικών μουσείων!), ή πάλι γεννούν εικονικούς "βοηθούς" (έως και εικονικές νοσοκόμες ή/και κατοικίδια συντροφιάς) μέχρι την αναζήτηση μη-φαρμακευτικών παρεμβάσεων (32 κατηγορίες απαριθμεί η Alzheimer Ελλάς: χαλάρωση με πολυαισθητηριακά ερεθίσματα, ασκήσεις λόγου, νοητική εκπαίδευση μέσω παιχνιδιού, διαχείριση άγχους, οικογενειακή εκπαίδευση, χορωδία, στρατηγικές άσκησης μνήμης...), ένας ολόκληρος κόσμος μη-παραίτησης διεκδίκησε την προσοχή. Από δίπλα, και η μελέτη των άνευ τέλους νομικών ζητημάτων που βρίσκουν μπροστά τους οι οικογένειες των ανοϊκών, αλλά και το βουνό των ηθικών διλημμάτων που ορθώνεται -ακόμη πιο απειλητικά- όσο η ίδια η ιατρική και η τεχνολογία προχωρούν.

Ως εδώ, θα σκεφθείς φίλε αναγνώστη, τίποτε το συγκλονιστικό: σ' όλες τις επιστήμες έχουμε προόδους, στις επιστήμες της ζωής πολύ περισσότερο. Δύο στοιχεία, όμως, διαφοροποίησαν τη Διημερίδα της Θεσσαλονίκης και για μας είναι η αιτία αυτού του σημειώματος: Ακόμη και τα πιο «ξερά» θέματα είχαν ανθρώπινη παρουσία, στιγμές-στιγμές (όπως αυτή της χορωδίας ηλικιωμένων) συγκινησιακά φορτισμένη. Ενώ γνήσια αντιπροσωπεύθηκε, στην πράξη, το Μπρεχτικό «Σκοπός της επιστήμης δεν είναι να ξεπερνιούνται τα όρια, αλλά να τίθενται όρια στο άπειρο λάθος».

[Και ένα παραλειπόμενο, από άλλο περιβάλλον: με ελληνική πρωτοβουλία και μετά από δοκιμές σε ελληνικό εργαστήριο φαίνεται πως μία ακόμη προσπάθεια ανεύρεσης σκευάσματος -για να ονομασθεί κάτι φάρμακο πρέπει να περάσει απο τριάντα κύματα δοκιμών! -για το Alzheimer, μόλις κατατέθηκε ως πατέντα στις ΗΠΑ. Να δούμε].