Ο μονόδρομος προς τη νέα δραχμή

«Δεν κινείται φύλλο», μου έλεγε ένας φίλος, ελεύθερος επαγγελματίας. Η αγορά είναι νεκρή. Ούτε την βλέπω να ζωντανεύει. Καλή Ανάσταση, πάντως. Το σκέφτηκα. Έχει δίκιο; Υπερβάλλει; Μπορεί να είναι αυτός ένας από τους πιασμένους στην φάκα ή είναι γενικό το κακό;

Απαντήσεις σε τέτοιες ερωτήσεις δεν δίνουν τα συναισθήματα, ούτε οι ιδεολογικές προκαταλήψεις
. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Οι αριθμοί που απορρέουν από την οικονομία, αλλά και η τοποθέτηση ευρύτατων στρωμάτων της κοινωνίας που δεν ψήφισαν μόνο ευκαιριακά τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως λένε μερικοί, για να τιμωρήσουν την προηγούμενη κυβερνηση, αλλά διότι περιμένουν κάτι άλλο. Καλύτερο, απελευθερωτικό από τα δεσμά της ανέχειας και των χρεών. Υπάρχει μια σαφής μετρήσιμη κοινωνική πίεση, υπάρχει και αρκετή υπομονή. Αυτό που δεν υπάρχει είναι μια συγκροτημένη αντιπολίτευση. Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.

Η ευθύνη ευρίσκεται, λοιπόν, στα χέρια της κυβέρνησης. Τι μπορεί να κάνει για να εκπληρώσει τις υποσχέσεις που έσπειρε, αλλά και τις επιθυμίες της κοινωνίας; Ελάχιστα εντός του ευρώ. Όσο και αν αγωνίζεται να αναδείξει μια ανεξάρτητη εθνική πολιτική, που δεν σέρνεται από την Γερμανία ή από τις Βρυξέλλες, οι συνιστώσες της καπιταλιστικής οικονομίας, όπως έχουν διαμορφωθεί στον 21ό αιώνα, έχουν την δική τους λογική παγκοσμίως. Ναι, η ελληνική κυβέρνηση ξεκίνησε την πορεία της με στόχους που την ξεπερνάνε κατά πολύ.

«Οι εκλογές στην Ελλάδα μας ξεπερνούν, ως μικρό και προβληματικό λαό, ανάγονται μέσω διαφόρων ΜΜΕ, του ελληνικού αλλά και του αλλοδαπού Τύπου, σε υπερφυσική παράσταση. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει μόνο να κυβερνήσει την Ελλάδα. Όχι. Θέλει να αλλάξει την εξέλιξη της Ευρωπαϊκης Ένωσης. Να κάνει τη μεγάλη παρέμβαση, έστω εκπροσωπώντας ένα 35% των Ελλήνων ψηφοφόρων, ριζική παρέμβαση, ανατρεπτική στο σύνολο της κοινότητας των εθνών της Ευρωζώνης. Μιλάμε για ΤΗΝ μόχλευση! Ή, κάπως πιο σεμνά, για την ελληνική υπερβολή.»

Η εξέλιξη της πορείας της Ευρώπης δεν φαίνεται να αλλάζει μέχρι τώρα, παρ' όλες τις φιλότιμες προσπάθειες του ΣΥΡΙΖΑ. Βέβαια, ο συνέταιρος, ο Καμμένος, χαλάει την εικόνα της αριστερής και δίκαιης πορείας των λαών... Δεν δημιουργήθηκε το ευρύ ανατρεπτικό ρεύμα στο οποίο ήλπιζε ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά, πολύ λιγότερο ιδρώνει το αυτί της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας από τα καμώματα της ελληνικής κυβέρνησης. Το κέντρο βάρους αυτής της οικονομίας έχει μεταφερθεί πλέον στην Ασία, που συνεχίζει να ανεβάζει στροφές ακάθεκτη, ξεπερνώντας κατά πολύ σε ρυθμούς τις ΗΠΑ. Εκεί πάνε οι επενδύσεις.

Η κοινωνία και η οικονομία στην Ασία αναπτύσσεται ακολουθώντας καπιταλιστικά πρότυπα με ορισμένες εθνικές διαφοροποιήσεις. Με μισθούς στα 100 με 200 δολάρια τον μήνα για εκατοντάδες εκατομμύρια εργαζόμενους στην Κίνα και στην Ινδία. Αλλά και μπαίνοντας πολύ δυναμικά στην τεχνολογία της γνώσης και των χρηματοοικονομικών. Έτσι δημιουργούνται δισεκατομμυριούχοι νέας κοπής και αντίληψης. Το αποτέλεσμα είναι αυξανόμενες ανισότητες ανά την υφήλιο. Αλλά η ζωή συνεχίζεται. Και ας γράφει ο νομπελίστας Στίγκλιτς ογκώδη βιβλία περί της ζημιάς που φέρνουν οι ανισότητες.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια γωνία, αν την ψάξεις στον χάρτη από την Ινδία, κάπου στην άκρη της Ευρώπης. Λίγο πιο πάνω είναι η Αλβανία, τα Σκόπια. Λίγο πιο κάτω ο Λίβανος, το Ισραήλ. Η περίφημη γεωπολιτική μας θέση, μεγάλης υποτιθέμενης στρατηγικής σημασίας, εξανεμίζεται αν την δεις από την μεριά της Ασίας. «Ναι, ωραία η Ευρώπη», μου έλεγαν Κινέζοι, «έχει ρομαντικά μέρη. Γάμος στην Σαντορίνη... φωτογραφίες...». Τα οικονομικά της κρίσης μας δεν τα καταλαβαίνουν. Αλλά και η ευρωζώνη περιορίζει δραστικά την κατανόηση της ελληνικής ιδιαιτερότητας.

Υπό αυτές τις συνθήκες υπάρχει ίσως μια πρόσκαιρη λύση στα οικονομικά μας προβλήματα, να πάρουμε κάτι δισεκατομμύρια από τα 60 που «τυπώνει» κάθε μήνα ο Μάριο Ντράγκι. Δεν θα λύσουν το πάγιο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας που έχουμε. Ούτε αυτό των ασφαλιστικών ταμείων, όπου π.χ. οι συνταξιούχοι στο ΙΚΑ είναι περισσότεροι από αυτούς που δουλεύουν και πληρώνουν. Όσοι, τέλος πάντων, πληρώνουν ακόμα. Το «ρretend and extend», που είπε και ο Βαρουφάκης, είναι απάτη, προσποίηση λύσης. Σωστά.

Αυτήν την κατάσταση την γνωρίζουν μερικοί μέσα στην κυβέρνηση, μάλλον λίγοι. Πάντως, ορθώς ακολουθείται η εναλλακτική της δραχμής, που δεν είναι μόνο προς εκφοβισμό των εταίρων, αλλά διότι μεσοπρόθεσμα δεν λειτουργεί καμιά άλλη λύση εντός του ευρώ. Δεν υπάρχει περίπτωση να εισρεύσουν αρκετά χρήματα από επενδυτές στην Ελλάδα του ευρώ, εκτός από κοινοτικά κονδύλια, τα οποία όμως θέλουν να εισπράξουν και άλλα κράτη-μέλη, λέγοντάς μας «αρκετά πήρατε εσείς τόσα χρόνια».

Η αναδιάταξη και η ανάπτυξη της οικονομίας, με παράλληλη διαγραφή χρεών, αλλά και υποχρεώσεων του Δημοσίου προς τους πολίτες για συντάξεις σε ευρώ, περνάει μέσα από την νέα δραχμή, η οποία θα έρθει με «προίκα» από την ΕΚΤ. Οι διαπραγματεύσεις που θα κληθεί να κάνει αυτή η κυβέρνηση θα αφορούν κατά την γνώμη μου το ύψος της «προίκας» αυτής. Και το τεχνικό κομμάτι της μετάβασης.

Σε εθνικά ανεξάρτητη χώρα αρμόζει δικό της νόμισμα. Αυτό συνεπάγεται πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Μια εναλλακτική πάντα υπάρχει, π.χ. να μας επιδοτούν ετησίως με 15-20 δισεκατομμύρια από την ευρωζώνη. Ευρώ.