Μηνυμα του Γ. Παπανδρέου για 

την ημέρα της γυναίκας

Οι δημοκρατικές κατακτήσεις και η ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαιτέρως τους τελευταίους δύο αιώνες, παρά το γεγονός ότι έχουν συμβάλλει αισθητά στην βελτίωση της θέσης των ανδρών και των γυναικών σε ολόκληρο τον κόσμο, εντούτοις δεν κατάφεραν να άρουν τις ανισότητες που χαρακτηρίζουν τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, ούτε και να αλλάξουν όπως θα έπρεπε αντιλήψεις, νοοτροπίες και συμπεριφορές, για τη θέση της γυναίκας στον σύγχρονο κόσμο.

Οι ανισότητες διευρύνονται, παρά τις θετικές μεταβολές που παρατηρούνται στο πεδίο οργάνωσης της κοινής μας ζωής, αλλά και της λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών, όπως βεβαίως και της καθημερινότητας.
Οι γυναίκες υφίστανται πολλαπλάσιες επιπτώσεις από τη διεύρυνση των ανισοτήτων, ενώ η βία εναντίον τους, αποτελεί φαινόμενο ανησυχητικό και εντεινόμενο όχι μόνο σε κοινωνίες που χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερες δοξασίες -φυλετικές και θρησκευτικές- αλλά και σε αυτές που χαρακτηρίζονται ανεπτυγμένες.
Με αυτά τα δεδομένα, η σημερινή Ημέρα της Γυναίκας, δεν αποτελεί απλώς μια ευκαιρία προβληματισμού, αλλά δράσης για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της γυναίκας.
Καμία κοινωνία δεν μπορεί να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον χωρίς την ισότιμη από κάθε άποψη θέση της γυναίκας.
Ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν μπορεί να προχωρήσει με εξαιρέσεις και εκπτώσεις.
Πολύ περισσότερο που αυτήν την περίοδο, η ανθρωπότητα βιώνει μια μεγάλη οικονομική κρίση, η οποία πλήττει ιδιαιτέρως τις γυναίκες. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι οι γυναίκες στην Ελλάδα καταγράφουν ποσοστό ανεργίας μεγαλύτερο του 30%, ενώ στην Ευρώπη οι απολαβές τους είναι κατά μέσο όρο 16% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών.
Την ίδια ώρα, η συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, στερώντας τις κοινωνίες από πολύτιμες δυνάμεις αλλά και από την ευαισθησία που έχουμε ανάγκη.
Σε πρόσφατο κοινό μας άρθρο με την Πρόεδρο της Σοσιαλιστικής Διενούς Γυναικών, Ouafa Hajji, αναφέραμε μεταξύ άλλων:
“Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, μία στις τρεις γυναίκες παγκοσμίως θα βιαστεί ή θα χτυπηθεί κατά τη διάρκεια της ζωής της. Σε μερικές χώρες, περισσότερες από 7 στις 10 γυναίκες, θα χτυπηθούν, θα βιαστούν, θα κακοποιηθούν ή θα ακρωτηριαστούν. Συχνά, τα θύματα τέτοιου είδους κακοποίησης αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες -απαξιώνονται, κακοποιούνται, εξοστρακίζονται, φυλακίζονται και εκτελούνται- την ώρα που οι δράστες παραμένουν ελεύθεροι. Εκατομμύρια γυναικών υποφέρουν αλλά οι ιστορίες τους δεν λέγονται ποτέ.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο άγριος ομαδικός βιασμός και η δολοφονία μιας 23χρονης γυναίκας στην Ινδία -δύο μήνες μετά τον πυροβολισμό της 14χρονης Malala Yousafzai επειδή υποστήριζε το δικαίωμα στην εκπαίδευση- προκάλεσε δημόσιες διαμαρτυρίες μεγάλης κλίμακας.
Αυτή η κατακραυγή θα πρέπει να σηματοδοτήσει την έναρξη ενός παγκόσμιου κινήματος για να άρει το πέπλο της σιωπής που σκεπάζει τη βία κατά των γυναικών -η οποία συχνά αρχίζει από το σπίτι- και προστατεύει τους δράστες.
Εν τω μεταξύ, ένα μεγάλο ποσοστό προνομιούχων γυναικών, θεωρούν τον φεμινισμό ξεπερασμένο. Αλλά οι διακρίσεις μεταξύ των φύλων, συνεχίζουν να αγκαλιάζουν όλες τις πτυχές της κοινωνίας. Οι γυναίκες λαμβάνουν ίση αμοιβή και ίσες ευκαιρίες σε ελάχιστες χώρες.
Ο φεμινισμός έχει καθοριστικό ρόλο στον 21ο αιώνα. Η Διευθύντρια της Ένωσης Γυναικών των Ηνωμένων Εθνών, Michelle Bachelet, έχει τονίσει πως «η βία κατά των γυναικών είναι μια απειλή για τη δημοκρατία, ένας φραγμός για μια διαρκή ειρήνη, ένα βάρος για τις εθνικές οικονομίες και μια φρικτή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.»
Οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεχίσουν να προωθούν τα δικαιώματα των γυναικών μέσω της νομοθεσίας, ενώ η κοινωνία των πολιτών πρέπει να προωθήσει μια αλλαγή νοοτροπίας που απορρίπτει την περιθωριοποίηση ή την κακομεταχείριση των γυναικών. Μόνο αν επιτραπεί στις γυναίκες να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους, θα εξασφαλίσουν οι χώρες οικονομική και κοινωνική πρόοδο.
Οι ηγέτες διεθνώς πρέπει να δεσμευτούν ότι θα υιοθετήσουν πολιτικές και θα αφιερώσουν τους απαραίτητους πόρους προκειμένου να σταματήσουν οι διάχυτες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις γυναίκες.
Αλλά αν δεν υπάρχει η πολιτική βούληση να θεσπιστεί νομοθεσία που θα επιβάλλεται αποτελεσματικά, οι υποσχέσεις δεν θα έχουν κανένα νόημα.
Παρά το γεγονός ότι 187 χώρες έχουν υπογράψει από το 1979 Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών, οι στατιστικές δείχνουν μικρή πρόοδο.
Η αλλαγή είναι δυνατή αλλά απαιτεί συλλογική δράση από τη διεθνή κοινότητα προκειμένου να αντιμετωπιστούν συμπεριφορές που οδηγούν στη βία, την καταπίεση και την ανισότητα.
Όλοι οι άνθρωποι αξίζουν δικαιοσύνη, ισότητα και ελευθερία.”
Στη Ελλάδα, είναι γεγονός ότι τις τελευταίες τρείς δεκαετίες έχουν γίνει σημαντικά βήματα τόσο στο πεδίο του Οικογενειακού Δικαίου, όσο και σε αυτό της θέσης και του ρόλου της γυναίκας στην καθημερινή ζωή, κοινωνική, οικονομική, πολιτική.
Ωστόσο, οι ανισότητες και τα φαινόμενα που παρατηρούνται διεθνώς, όπως και αυτό της βίας εναντίον των γυναικών, έχουν και εδώ την καταγραφή τους, έστω και αν συσκοτίζονται από ένα πέπλο σιωπής ή αποκρύπτονται πίσω από φαινομενικά “αθώες” εξηγήσεις ή υποκριτικές θεωρήσεις.
Η Ελληνική κοινωνία χρειάζεται ένα άλμα προς τα εμπρός στον τομέα των δικαιωμάτων της γυναίκας.
Απαιτείται βούληση, τόλμη και θάρρος.
Και δράση παντού. Με ουσιαστικές πρωτοβουλίες, θεσμικές παρεμβάσεις, καινοτόμες διαδικασίες. Στην οικογένεια, το σχολείο, τη δουλειά, την κοινωνία των πολιτών, την πολιτική, τα κόμματα.