«Έρωτας και Εξουσία»

Μαργαρίτα Παπανδρέου, επαναστάτρια μέχρι το τέλος

Όταν μου προτάθηκε από την Huffington Post Greece να γράψω κάτι για τη Μαργαρίτα Παπανδρέου και το βιβλίο της «Έρωτας και Εξουσία» λόγω της διττής μου σχέσης- μεταφράστρια και νύφη (!) - αποδέχτηκα χωρίς δεύτερη σκέψη.

Από το 1991 που έγινα μέλος της οικογένειας μέχρι σήμερα η Μαργαρίτα δεν σταμάτησε ποτέ να με εκπλήσσει θετικά. Για τη δύναμη της ψυχής της, την μαχητικότητα, την αγάπη της για τη ζωή, την αξιοπρέπεια, και προπαντός για το χιούμορ της με το οποίο αντιμετωπίζει τις πιο δύσκολες καταστάσεις. Ακόμη και σήμερα στα 92 της χρόνια γυμνάζεται, γράφει πολιτικά μανιφέστα για την σωτηρία του κόσμου, για την ανάπτυξη, για τον ιατρικό τουρισμό, για το γυναικείο και ειρηνευτικό κίνημα. Και δεν είναι λίγες οι φορές που αργά το βράδυ βομβαρδιζόμαστε από e-mails με μια νέα σκέψη της για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση!

Όταν την γνώρισα ήταν ήδη χωρισμένη με τον Ανδρέα και είχε ερωτική σχέση με έναν καταπληκτικό άνθρωπο και επιστήμονα, τον Αμερικανό μαθηματικό Paul Olum, πρόεδρο του Oregon University. Παρέμενε πάντα ερωτευμένη με τον Ανδρέα αλλά με τον Paul - για τον οποίο ήταν η δεύτερη γυναίκα της ζωής του και την οποία λάτρευε- βίωσε την πλήρη αφοσίωση και την αγάπη που είχε στερηθεί τα τελευταία χρόνια πριν το επώδυνο διαζύγιο. Η ίδια ανταπέδωσε την αγάπη του για δέκα ολόκληρα χρόνια μέχρι που χτυπήθηκε από Αλτσχάιμερ και έπρεπε να μεταφερθεί στην Αμερική όπου και πέθανε λίγους μήνες αργότερα.

Συχνά μιλούσαμε για τον Ανδρέα, ενώ σε μια συνέντευξη που της είχα πάρει για μηνιαίο περιοδικό μου είχε δώσει τα ερωτικά γράμματα που της έστελνε, δεμένα σε ροζ κορδέλα, από τα χρόνια που ζούσαν στην Αμερική. Για μένα ήταν όμως σημαντικό, ότι αντίθετα με πολλές γυναίκες της ηλικίας της τη δεκαετία του '80 δεν αποτραβήχτηκε σε μια γωνιά περιμένοντας να πεθάνει. Διεκδίκησε τον έρωτα, όταν πλέον ο σύζυγος της των 40 χρόνων την εγκατέλειψε για μια νεότερη γυναίκα και τον βρήκε συνάπτοντας δύο σχέσεις για τις οποίες δεν ντρέπεται να μιλήσει με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Δεν την απασχολεί να τσαλακώσει την εικόνα της και αναφέρεται σε ένα θέμα ταμπού που μέχρι και σήμερα στην Ελλάδα αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο των ανδρών.

Δεν ήταν εύκολο για την ίδια. Σε ένα ταξίδι της στη Νέα Υόρκη, συναντήθηκε με τον μελλοντικό μου σύζυγο και μικρότερο της γιo Ανδρέα και του ζήτησε τη γνώμη του για το κατά πόσο να κάνει σχέση με τον Paul. Εκείνος χάρηκε με την προοπτική και την ενθάρρυνε να προχωρήσει, θεωρώντας πως είναι άδικο να τελειώνει η ζωή μιας ηλικιωμένης γυναίκας μετά από ένα διαζύγιο.

Δουλεύοντας μαζί της για την μετάφραση του βιβλίου ήταν μια ευχάριστη και ταυτόχρονα συναρπαστική εμπειρία. Κατ' αρχήν γιατί έμαθα πολλά πράγματα που δεν γνώριζα. Μέσα από την γλαφυρή αφήγηση της που περιέχει πολλές ανέκδοτες ιστορίες, ξετυλίγεται και η ιστορία της Ελλάδας, καθώς μιλά για τον πεθερό της Γεώργιο Παπανδρέου, τη χούντα, το ρόλο των Αμερικανών αλλά κυρίως τα χρόνια της πρωθυπουργίας του Ανδρέα. Περιγράφει συγχρόνως και το δικό της σημαντικό έργο για το γυναικείο και ειρηνευτικό κίνημα, τόσο πριν όσο και κατά το διάστημα που ήταν Πρώτη Κυρία.

Κατά δεύτερο λόγο δίνει πολλές λεπτομέρειες για τον μεγάλο τους έρωτα και την πολυτάραχη ζωή τους που ξεκινά από την γνωριμία τους σε μια αίθουσα οδοντιατρείου στο Σικάγο και φτάνει μέχρι το διαζύγιο τους σαράντα χρόνια μετά.
Μέσα από την γλαφυρή αφήγηση της που περιέχει πολλές ανέκδοτες ιστορίες, ξετυλίγεται και η ιστορία της Ελλάδας, καθώς μιλά για τον πεθερό της Γεώργιο Παπανδρέου, τη χούντα, το ρόλο των Αμερικανών αλλά κυρίως τα χρόνια της πρωθυπουργίας του Ανδρέα.

Η αλήθεια είναι πως το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου το είχα διαβάσει πριν από αρκετά χρόνια, όταν επρόκειτο να το εκδώσει και πάλι ο οίκος Πατάκη και μας είχε ζητήσει τη γνώμη μας. Μεσολάβησε όμως ο θάνατος του Ανδρέα, το καλοκαίρι του 1996 και η Μαργαρίτα αποφάσισε να μην το προχωρήσει.

Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, η ίδια παραμένει ερωτευμένη με τον άντρα της ζωής της, δεν κρατά κακίες και ατενίζει τη ζωή με την ίδια αισιοδοξία και μαχητικότητα. Κάποιοι έσπευσαν να την κατακρίνουν για την απόφαση της να γράψει αυτή την αυτοβιογραφία, λέγοντας πως όφειλε να σιωπήσει και να μην αναφερθεί στις ερωτικές της περιπέτειες.

Μαριάνθη Αλεξίου