Αντί να το βουλώσουμε

Όταν χθες νωρίς το πρωί διάβασα την είδηση του θανάτου ενός νεαρού που πήδηξε έξω από το τρόλεϊ την ώρα που αυτό βρισκόταν εν κινήσει, το μόνο που σκέφθηκα ήταν πόσο εύκολα μπορεί τελικά να χαθεί μια ανθρώπινη ζωή.

Με εντυπωσίασε η απερισκεψία του θύματος και η φοβερά λανθασμένη προσωπική του επιλογή να λάβει ένα τόσο μεγάλο ρίσκο. Προσπέρασα όμως την είδηση, θεωρώντας ότι δεν πρόκειται να λάβει διαστάσεις μεγαλύτερες από μια είδηση που κυρίως περιγράφει ένα ανθρώπινο δράμα.

Κι όμως! Μέσα σε λίγες ώρες, ο θάνατος του νεαρού έγινε το πρώτο θέμα συζήτησης και μάλιστα με όρους καθαρά πολιτικούς, με όρους...μνημονίου-αντιμνημονίου! Αν και κανονικά ίσως δεν θα έπρεπε να εκπλαγώ με την τροπή της συζήτησης σε αυτή τη χώρα, δεν σας κρύβω ότι εξοργίστηκα, ίσως γιατί λίγο μέσα μου ήλπιζα ότι είχαμε πιάσει πάτο εδώ και καιρό κι ότι τα χειρότερα είναι πια πίσω μας.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, δηλαδή μια ολόκληρη μέρα μετά το τραγικό περιστατικό, δεν υπάρχουν πολλές εκδοχές για το τι πραγματικά συνέβη μέσα στο τρόλεϊ. Η εκδοχή είναι ουσιαστικά μια και δεν συντρέχει αυτή τη στιγμή κανένας λόγος να μην τη θεωρήσουμε πραγματική.

Ένας ελεγκτής, στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων του, διαπίστωσε ότι ο άτυχος νεαρός δεν είχε εισιτήριο και του ζήτησε τα στοιχεία του για να προχωρήσει, ως όφειλε, στην επιβολή του σχετικού προστίμου. Φαίνεται ότι ακολούθησε ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ τους, ενδεχομένως ένας έντονος διαπληκτισμός και ενώ το τρόλεϊ βρισκόταν εν κινήσει, ο νεαρός επιχείρησε να γλιτώσει από όλη τη φασαρία, παραβίασε την πόρτα του οχήματος και πήδηξε στο οδόστρωμα, επιλογή που του κόστισε την ίδια του τη ζωή. Επαναλαμβάνω, ότι μέχρι στιγμής δεν έχει διατυπωθεί κανείς σοβαρός αντίλογος στη συγκεκριμένη αφήγηση, διαφέρουν μόνο οι ερμηνείες και οι εκτιμήσεις για τις διαστάσεις του διαπληκτισμού ελεγκτή-επιβάτη. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ο πατέρας του νεκρού 19χρονου έχει ήδη τοποθετηθεί δημόσια και δεν έχει διατυπώσει κάποια συγκεκριμένη κατηγορία κατά του ελεγκτή ενώ παράλληλα ξεκαθάρισε ότι τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγος του εργάζονται, διαψεύδοντας τα μελοδραματικά ρεπορτάζ τύπου «το παιδί μιας οικογένειας ανέργων».

Με αυτά λοιπόν τα δεδομένα γνωστά από την πρώτη σχεδόν στιγμή, υπήρξαν δεκάδες χιλιάδες πολίτες και εκατοντάδες δημοσιογράφοι οι όποιοι επέλεξαν να παρουσιάσουν την είδηση ως «πέθανε για ένα εισιτήριο», «η φτώχεια τον οδήγησε στο θάνατο», «τον σκότωσε το Μνημόνιο που επέβαλε τους δολοφόνους ελεγκτές» κ.α. Με συγχωρείτε αλλά όλα αυτά είναι ανοησίες αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Κυρίως όλα αυτά προσβάλλουν τη μνήμη του νεκρού.

Αυτοί που λαϊκίστικα ουρλιάζουν ότι ο νεαρός «πέθανε για 1 ευρώ», ουσιαστικά υποστηρίζουν κάτι πολύ χειρότερο, ότι ο νεαρός συνειδητά επέλεξε να πεθάνει ανοίγοντας την πόρτα, κάτι που είναι τουλάχιστον αφελές και ταυτόχρονα οδηγεί στο εξίσου φρικτό συμπέρασμα ότι ο νεαρός πέθανε για τα 60-70 ευρώ του προστίμου. Ενώ λοιπόν επινοούν εχθρούς που δήθεν κοστολογούν στην τιμή του 1 ευρώ τις ζωές των ανθρώπων, οι ίδιοι, ως «ανθρωπιστές» που είναι την κοστολογούν λίγα ευρώ παραπάνω.

Εξάλλου, αυτή τους η επιχειρηματολογία αποκαλύπτει και κάτι ακόμα, φοβερά πιο επικίνδυνο. Αποκαλύπτει την άρνηση τους να αποδεχθούν τις επιλογές του κάθε ανθρώπου, την άρνηση τους να σεβαστούν την αυτονομία του ατόμου και τη λύσσα τους να βλέπουν και να εξετάζουν τα πάντα «εντός πλαισίου», λες και κάθε πράξη όλων όσων κυκλοφορούν εκεί έξω αποτελεί έκφραση πολιτικών απόψεων κι ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Θεωρώντας επιπόλαια ότι ο θάνατος εξιδανικεύει τις επιλογές του ατόμου, ακόμα και τις χειρότερες από αυτές, όλοι αυτοί οι δημοσιολογούντες αρνούνται να δουν το προφανές και το μείζον: ότι το παιδί αυτό χάθηκε γιατί έκανε μια φοβερά λανθασμένη επιλογή. Όσο κυνικό και ενδεχομένως ασεβές προς το δράμα της οικογένειας του να μοιάζει, ο θάνατος του νεαρού οφείλεται κατά τεράστιο βαθμό στην προσωπική του επιλογή να πηδήξει στο οδόστρωμα.

Δεκάδες χιλιάδες νεαροί και λιγότερο νεαροί έχουν πιαστεί από τους ελεγκτές χωρίς εισιτήριο, πολλοί από αυτούς ενδεχομένως να έχουν τσακωθεί και μαζί τους, πολλοί επίσης ελεγκτές ενδέχεται να έχουν ξεπεράσει τα όρια των καθηκόντων τους κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Ε, από όλους αυτούς, μόνο ο άτυχος νεαρός επέλεξε να ρισκάρει την ίδια του τη ζωή για να γλιτώσει. Αυτό τι σημαίνει; Ότι οι υπόλοιποι είναι «μνημονιακοί» φιλήσυχοι πολίτες; Μήπως οι υπόλοιποι «συμβιβάστηκαν» με το καθεστώς; Θα χάσουμε εντελώς τα λογικά μας;

Τέλος, θέλω να σταθώ και σε μια ακόμα διάσταση, με ακόμα μεγαλύτερο κυνισμό. Όλη αυτή η φασαρία φανερώνει και κάτι ακόμα, το οποίο το γνωρίζουμε πια εδώ και χρόνια. Φανερώνει την τεράστια απέχθεια τεράστιας μερίδας των πολιτών σε οτιδήποτε έχει να κάνει με έλεγχο, αξιολόγηση ή τήρηση της νομιμότητας. Οι ελεγκτές παρουσιάζονται ως εχθροί κι όχι ως εργαζόμενοι και μάλιστα ως εχθροί οι οποίοι υπηρετούν τον μεγαλύτερο εχθρό όλων μας, δηλαδή το Κράτος. Ένα Κράτος το οποίο είναι κακό όταν τηρεί τους νόμους και επιχειρεί να προστατεύσει την περιουσία του αλλά είναι κακό όταν πάει να πουλήσει δημόσιες επιχειρήσεις των οποίων η βιωσιμότητα δεν έχει καταστεί δυνατή.

Λυπάμαι αλλά όλα αυτά δεν αποτελούν τίποτα περισσότερα από μια χυδαία τυμβωρυχία, η οποία στήθηκε για να ενισχύσει ή δήθεν να επιβεβαιώσει τις νοσηρές πολιτικές φαντασιώσεις των επαγγελματιών σχολιαστών των πάντων. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι ζητούν πια δωρεάν εισιτήρια, κατάργηση των ελεγκτών (ή και εκτέλεση τους στο Σύνταγμα) και ελάχιστοι δεν ζητούν το προφανές, δηλαδή την εκ του Κράτους παρεχόμενη Παιδεία που θα προστατεύσει τους αυριανούς νεαρούς από το να επιλέξουν να πηδήξουν στο κενό για να αποφύγουν τις συνέπειες ενός λάθους τους.

Κάπως έτσι, η κολοσσιαία προσωπική ευθύνη του νεαρού υποβαθμίζεται μπροστά στην ευκαιρία να τα βάλουμε με το Κράτος δια μέσω των ελεγκτών του. Αυτή τη στιγμή, τίποτα δεν απειλεί περισσότερο τη χώρα από την αρρωστημένη νοοτροπία εκατομμυρίων κατοίκων της που ξεκινούν την παρατήρηση της πραγματικότητας κάνοντας τη βασική παραδοχή της μη ευθύνης τους για τίποτα. Προτιμούν δωρεάν εισιτήρια για το τρόλει «για να μην πηδάει ο κόσμος έξω» κι όχι σχολεία που θα διαπαιδαγωγούν τον κόσμο «να μην πηδάει έξω όταν σφάλει».

Εξάλλου, η καλύτερη απόδειξη της νοσηρότητας του δημοσίου διαλόγου είναι το ίδιο το κείμενο που τόση ώρα διαβάζετε. Εγώ νιώθω την ανάγκη να απαντήσω σε κάποιους που ένιωσαν την ανάγκη να απαντήσουν σε κάποιους άλλους κ.ο.κ. Όλα αυτά αντί να κάνουμε όλοι το προφανές έναντι ενός τέτοιου θανάτου: να το βουλώσουμε