ΠΟΙΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕ 

ΤΗ ΛΙΣΤΑ ΛΑΓΚΑΡΝΤ;

Η δημοσίευση της φερόμενης - απο τον εκδότη του περιοδικού Hot Doc, Κώστα Βαξεβάνη - ώς Λίστας Λαγκάρντ, προκαλεί αυτή τη στιγμή μια πολύ ενδιαφέρουσα "περιπλοκή" στο πολιτικό γίγνεσθαι της Ελλάδας. Μια περιπλοκή που γεννά πολλά ερωτηματικά σχετικά αφενός με τις συνθήκες της δημοσίευσης, δηλαδή του ποιά είναι η πηγή της λίστας, άρα του πόσο αξιόπιστη είναι η πηγή και αφετέρου με τους λόγους για τους οποίους η πηγή του κ. Βαξεβάνη του έδωσε τη λίστα προς δημοσίευση, λίγες μέρες πριν πάει στη Βουλή και ενώ ήδη ερευνάται απο την Δικαιοσύνη, τον ΣΔΟΕ και την Επιτροπή θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.

 Καταρχήν, να ξεκαθαρίσουμε ένα καίριο σημείο: Η δημοσίευση της λίστας είναι αυτονόητο καθήκον κάθε δημοσιογράφου εφόσον δέχτηκε να την παραλάβει απο την πηγή του. Όπως αυτονόητο καθήκον είναι πρίν την δημοσιεύσει να ελέγξει την εγκυρότητα της η οποία μπορεί να ελεγχθεί μόνο μέσω του ελέγχου της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας αυτού που του την έδωσε, δηλαδή της πηγής.

 Το πράγμα μοιάζει περίπλοκο, αλλά δεν είναι. Τέτοιου είδους ρεπορτάζ, δεν βρίσκονται. Δίνονται. Δηλαδή ο κ. Βαξεβάνης, δεν βρήκε τη λίστα κάπου παραπεταμένη, του την έδωσε κάποιος (η πηγή που λέμε στη δημοσιογραφία). Ο δημοσιογράφος λοιπόν που δέχεται να παραλάβει μια τέτοια λίστα, οφείλει να γνωρίζει πολύ καλά την πηγή του. Η πηγή δεν μπορεί να είναι ανώνυμη, δηλαδή η λίστα δεν μπορεί να έλθει σε φάκελο ώς ανώνυμη επιστολή. Αν αυτό συμβεί, απλώς η λίστα δεν δημοσιεύεται διότι δεν μπορεί να ελεγχθεί η αξιοπιστία της.

 Θεωρούμε λοιπόν αυτονόητο οτι ο έμπειρος δημοσιογράφος Κώστας Βαξεβάνης γνώριζε προσωπικά πολύ καλά αυτόν που του έφερε τη λίστα και γνώριζε επίσης οτι αυτός ήταν αξιόπιστος και οτι η λίστα ήταν γνήσια. Εφόσον λοιπόν τα γνώριζε και εμπιστευόταν την πηγή του και θεωρούσε τη λίστα αυθεντική, ορθώς την δημοσίευσε. Δεν είναι δουλειά του δημοσιογράφου να διακρατεί πληροφορίες για δική του χρήση, δουλειά του είναι να τις δημοσιεύει.

 Το δεύτερο που πρέπει εδώ να υπογραμμίσουμε είναι οτι όποια και αν είναι η πηγή του, ο κ. Βαξεβάνης πολύ καλά κάνει και δεν την κατονομάζει. Και αυτή είναι βασική αρχή της δημοσιογραφίας, δηλαδή η προστασία των πηγών. Ο κ. Βαξεβάνης θα κρίνει ο ίδιος αν και υπο ποιές συνθήκες και για ποιό λόγο θα αποκαλύψει την πηγή του. 
Ουσιαστικά την ευθύνη της δημοσίευσης της λίστας, δεν την έχει η πηγή, αλλά ο δημοσιογράφος. Η δε πηγή μπορεί να προσποιηθεί οτι ούτε γνωρίζει τον δημοσιογράφο, ούτε του έδωσε ποτέ τίποτα, αν έλθει εκείνη η ώρα. Συνεπώς την ευθύνη ολόκληρη, την πήρε μόνος του ο κ. Βαξεβάνης. Δηλαδή ο κ. Βαξεβάνης ώς εκδότης του περιοδικού πήρε την ευθύνη και της επεξεργασίας της λίστας, αφού έκοψε τα ποσά. Πήρε επίσης την ευθύνη και της επεξεργασίας που έκανε, ίσως, η πηγή του, η οποία μπορεί να πρόσθεσε ή να αφαίρεσε ονόματα ή ακόμη και να αλλοίωσε τα ποσά. Δεν γνωρίζουμε αν η πηγή του αλλοίωσε τη λίστα, αλλά ο κ. Βαξεβάνης πήρε και αυτή την ευθύνη θεωρώντας αξιόπιστη την πηγή του. Και αυτό είναι ένα πολύ κρίσιμο ζήτημα που αποτελεί ασφαλή ένδειξη για το μέγεθος της εμπιστοσύνης που είχε στην πηγή του ο κ. Βαξεβάνης. 
Απο εκεί και πέρα γεννιούνται άλλα ερωτήματα: Είχε ο κ. Βαξεβάνης και τα ποσά που αναφέρονται δίπλα στα ονόματα; και αν τα είχε γιατί δεν τα δημοσίευσε; 
Την απάντηση την δίνει ο ίδιος ο οποίος λέει οτι είχε τα ποσά αλλά ενσυνείδητα δεν τα δημοσίευσε. 
Για εμάς, αυτό που έχει σημασία και η μοναδική αξία αυτής της λίστας, είναι να οδηγήσει την εφορία σε εντοπισμό φοροφυγάδων ή ξεπλύματος χρήματος. Μόνο αυτές οι δυο πράξεις είναι παράνομες και όχι η διατήρηση λογαριασμού στην Ελβετία. Και αυτό δεν το ξέρουμε ακόμη. Ο ΣΔΟΕ (που δηλώνει οτι δεν έχει παραλάβει ποτέ τη λίστα παρά μόνο μια μικρή περίληψη της) πρέπει να ελέγξει τώρα αν αυτοί (και όσοι άλλοι υπάρχουν σε άλλες λίστες) είναι ένοχοι και να φροντίσει να επιβάλει τις ανάλογες ποινές. Εκεί αρχίζει και εκεί τελειώνει η αξία αυτής της λίστας και οποιασδήποτε άλλης. 
Μεγάλη πολιτική αξία και ενδεχομένως ποινική, έχει επίσης το γιατί απέκρυπταν και αποκρύπτουν τη λίστα όσοι είχαν την "τύχη" να φτάσει στα χέρια τους. 
Βεβαίως στη χώρα του θεάματος και της θεωρίας συνωμοσίας, όποιος εμφανίζεται σε οποιαδήποτε λίστα είναι a priori ένοχος, τουλάχιστον για τα Media και την Κοινή Γνώμη. Επι της ουσίας, ουδείς είναι ένοχος για τίποτα μέχρις ότου αποδειχθεί οτι είναι πράγματι ένοχος. Θεωρούμε δηλαδή αυθαιρέτως, οτι ο Νίκος Παπανδρέου που αναφέρεται στη λίστα είναι ο συγκεκριμένος Νίκος Παπανδρέου ο αδελφός του πρώην πρωθυπουργού. Μπορεί να είναι μπορεί και να μην είναι και ο ίδιος λέει οτι δεν είναι. 
Απο εκεί και πέρα, δεν μπορούμε να κρίνουμε την εντολή του εισαγγελέα για σύλληψη του εκδότη του περιοδικού, ούτε την άποψη του οτι πρόκειται περί προσωπικών δεδομένων και απαγορεύεται η δημοσίευση τους. Δεν γνωρίζουμε και γι 'αυτό δεν μπορούμε και να κρίνουμε. Οι απόψεις διίστανται σχετικά με το αν η αναγραφή των ονομάτων και μόνο, χωρίς τα ποσά των χρημάτων, είναι ή δεν είναι αξιόποινη πράξη. 
Μπορούμε όμως και εμείς όπως και πολλοί άλλοι να αναρωτηθούμε γιατί τόση σπουδή για τη σύλληψη του Βαξεβάνη με τη διαδικασία του αυτόφωρου και γιατί τέτοια αδράνεια για τη σύλληψη τόσων και τόσων άλλων που έχουν δημοσιεύσει άλλες λίστες τις περισσότερες φορές μάλιστα αποδεδειγμένα πλαστές. Και ακόμη περισσότερο γιατί τόση καθυστέρηση στις έρευνες της Δικαιοσύνης σχετικά με την όλη υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ στην οποία εμπλέκονται εμφανώς και με πολύ μεγάλες ευθύνες πολιτικά πρόσωπα που την απέκρυπταν. 
Η υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ δεν είναι μια απλή υπόθεση. Έχει ήδη απο την πρώτη αναφορά της, οσμή σκανδάλου. Αγοράστηκε παρναόμως απο τους Γάλλους, είναι προιόν υποκλοπής σύμφωνα με απόφαση των γαλλικών δικαστηρίων, χρησιμοποιήθηκε απο τις εφορίες της Γαλλίας και της Γερμανίας, ο υπάλληλος της τράπεζας που την πούλησε είναι φυλακή. Δυο υπουργοί Οικονομικών στην Ελλάδα είπαν οτι την έχασαν. Η ελληνική εφορία δεν την αξιοποίησε. Ο νέος υπουργός Οικονομικών αναγκάστηκε να την ξαναζητήσει απο την κυρί Λαγκάρντ. Τελικά δημοσιεύτηκε (χωρίς ποσά) απο έναν δημοσιογράφο ο οποίος την "βρήκε". Και αμέσως μόλις δημοσιεύτηκε, ο Εισαγγελέας έδωσε εντολή να συλληφθεί ο δημοσιογρλάφος με τη διαδικασία του αυτόφωρου- άρον άρον δηλαδή. 

Γιατί έγιναν όλα αυτά; Πρόκειται περί σκανδάλου συγκάλυψης, πρόκειται περί κολοσσιαίας (αλλά όχι ασυνήθιστης) ελληνικής επιπολαιότητας και ανοησίας; 
Και ποιές θα είναι οι επιπτώσεις αυτής της ιστορίας στο ήδη καταρρακωμένο ελληνικό πολιτικό σύστημα; 
Και ένα τελευταίο και πολύ κρίσιμο ερώτημα το οποίο κατά τη γνώμη μας συνδέεται με τις επιπτώσεις στο πολιτικό σύστημα: Ποιό είναι το κίνητρο της πηγής που έδωσε στον κ. Βαξεβάνη τη λίστα; Δεν θέλουμε να εικάσουμε ποιός είναι, αλλά πάντως δεν είναι η κυρά Κατίνα. Η πηγή του κ. Βαξεβάνη συμμετέχει ασφαλώς στις εξελίξεις και έχει στη διάθεση της απόρρητα δημόσια έγγραφα. Έχει επίσης λόγους να θέλει τη δημοσίευση της λίστας. Και δεν ξέρουμε (ούτε θα μάθουμε ποτέ) ποιοί είναι αυτοί οι λόγοι. Και αυτούς τους λόγους τους φοβόμαστε και όχι την δημοσίευση.

Γρηγόρης Νικολόπουλος