ΤΟ ΚΕΝΟ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ !...

Από την αρχή της κρίσης διαφαινόταν ότι δεν υπήρχε κάποιο κέντρο –εντός ή εκτός χώρας– που ήξερε τι να κάνει. Σήμερα, όμως, γίνεται κατανοητό κάτι ακόμη χειρότερο – όχι μόνο δεν ήξερε κανείς τι έπρεπε να γίνει, αλλά κανείς δεν νοιαζόταν για την Ελλάδα και τους Ελληνες τόσο ώστε να ξεπεράσει τις δικές του εμμονές και τα δικά του συμφέροντα. Αυτό δεν αφορά μόνο «ανάλγητους ξένους» αλλά κυρίως τους Ελληνες που είναι σε θέση να διαδραματίσουν ρόλο στην πορεία της χώρας – πολιτικοί, δημοσιογράφοι, καθηγητές, συνδικαλιστές και πολλοί άλλοι. Δεν έγινε καμία εθνική συνεννόηση για τη φύση του προβλήματος και για τις πιθανές λύσεις. Συνεχίστηκε η ίδια καταστροφική πορεία, ενώ αναμέναμε από ξένους οργανισμούς να μας στηρίξουν. Η χώρα έμεινε ορφανή τη στιγμή που είχε τη μεγαλύτερη ανάγκη από φροντίδα και καθοδήγηση.

Είναι προφανές ότι το πρόγραμμα στήριξης -δάνεια υπό την προϋπόθεση μέτρων λιτότητας και μεταρρυθμίσεων- έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, με τη χώρα να παραμένει βυθισμένη στην ύφεση για έκτη συνεχόμενη χρονιά. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι χωρίς στήριξη θα είχε επέλθει άμεση καθίζηση της οικονομίας, με καταστροφικές συνέπειες. Η χώρα κρατήθηκε ζωντανή αλλά υπέστη μεγάλα νέα τραύματα τα οποία την επιβαρύνουν περαιτέρω. Αρκετοί ξένοι έχουν καταλάβει το λάθος του προγράμματος, το οποίο, εξάλλου, φαίνεται να αποτυγχάνει και σε χώρες με καλύτερη δημόσια διοίκηση από τη δική μας. Η ανεργία στην Ευρώπη είναι σε πρωτοφανή ύψη. Οπως σημείωσε σε άρθρο του στους Financial Times της Παρασκευής ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζέικομπ Λιου, όταν ξέσπασε η κρίση στη χώρα του το 2008 η κυβέρνηση στήριξε την ιδιωτική οικονομία και την κατανάλωση, με αποτέλεσμα έκτοτε να έχουν δημιουργηθεί 7 εκατ. νέες θέσεις εργασίας.

Οσο και αν ευθύνονται δυνάμεις πέρα από εμάς, όμως, η τύχη της Ελλάδας εξαρτάται πρωτίστως από τους Ελληνες. Εδώ παρατηρούμε ένα κενό - την έλλειψη ενός πυρήνα που, για καλό ή για κακό, θα μπορούσε να οδηγήσει τις εξελίξεις. Δεν υπάρχει ούτε «βαθύ κράτος» ούτε άλλη μορφή κατεστημένου που, επιδιώκοντας τη δική του επιβίωση, θα εργαζόταν για την επιβίωση της οικονομίας. Ολος ο κρατικός μηχανισμός και οι θεσμοί εξαρτώνται από τα κόμματα. Με την εκλογική κατάρρευση των δύο «κομμάτων εξουσίας», και την αναγκαστική αποκήρυξη της πολιτικής των πελατειακών σχέσεων, δεν υπάρχει ούτε ισχυρό πολιτικό κέντρο ούτε μια συμπαγής δημόσια διοίκηση, παρά μόνο ομάδες και άτομα που επιδιώκουν την επιβίωσή τους σε διάφορους πολιτικούς χώρους. Ετσι γίνεται ακόμη πιο δύσκολο να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν σωστά μέτρα που θα ανακούφιζαν τους πολίτες, θα τόνωναν την οικονομία και θα οδηγούσαν σε μια πιο λειτουργική και δίκαιη χώρα. Αυτό αφορά τα πάντα, από την τόσο καθυστερηθείσα αναγέννηση του τραπεζικού συστήματος έως την εξυπηρέτηση πολιτών σε δημόσιες υπηρεσίες.

Η ευθύνη, όμως, δεν βαρύνει μόνο τα κόμματα που κυβερνούν. Οι πρωταγωνιστές απ’ όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος δυσκολεύονται να ξεπεράσουν τις παλιές συνήθειές τους – οι οποίες συνοψίζονται στην ανικανότητα να διακρίνουν προβλήματα, να σχεδιάσουν λύσεις και να αφοσιωθούν στην επίλυσή τους. Κάθε κόμμα συνεχίζει να πρεσβεύει τη δική του μοναδική αλήθεια, καταγγέλλοντας τα άλλα για όλα τα δεινά της χώρας και εμποδίζοντας κάθε πρόοδο. Η ταχεία όξυνση της πολιτικής αντιπαράθεσης, με όλο και πιο ακραία συνθήματα από το παρελθόν, επιδεικνύει ότι αρκετοί νέοι πολιτικοί αντλούν την πολιτική τους νομιμοποίηση και ταυτότητα από τις αντιμαχόμενες πλευρές του Εμφυλίου Πολέμου. Χωρίς να το καταλάβουμε, οδηγούμαστε προς ανεξέλεγκτες καταστάσεις μέσα από μια εμμονή να επαναλάβουμε τραύματα ενός παρελθόντος που απεδείχθη καταστροφικό. Αντί να επιδιώκουμε την εθνική συσπείρωση, καταφεύγουμε σε διαχωριστικές γραμμές και ψεύτικα διλήμματα.

Ο δρόμος έξω από την κρίση θα ήταν δύσκολος έτσι κι αλλιώς, γιατί καμία κοινωνία δεν αποδέχεται εύκολα τη στέρηση και την απογοήτευση. Αλλά τα λάθη του σχεδίου διάσωσης και της εφαρμογής του, η αλαζονεία των δανειστών, η έλλειψη αυτοπεποίθησης των κυβερνήσεων και η απόλυτη άρνηση των αντιπολιτευόμενων κομμάτων άφησαν ένα κενό στην καρδιά της χώρας και υπονόμευσαν το όποιο αίσθημα εμπιστοσύνης για την πορεία της. Με αυτό το κενό βρίσκονται αντιμέτωποι οι πολιτικοί, τα μέσα ενημέρωσης και κάθε πολίτης που αγωνιά για το μέλλον όλων μας.

Νίκος Κωνσταντάρας